Hybride onderwijs: hoe maak je het werkbaar (en misschien zelfs leuk)?

Hybride onderwijs: hoe houd je het werkbaar?

Hybride onderwijs geven, waarbij een deel van de studenten online meedoet, valt niet mee. Niet voor ervaren docenten, maar zeker niet als je net begint als docent. Karin Smit en Elma Zijderveld (onderwijsadviseurs / trainers) erkennen dat deze onderwijsvorm niet ideaal is, en leggen uit waarom het zo lastig kan zijn. Ook geven ze tips hoe je jouw hybride onderwijs tóch werkbaar kunt maken. En misschien zelfs wel leuk.

Wat maakt hybride onderwijs zo lastig?

Als ervaren docent sta je vaak boven de inhoud, en heb je bepaalde routines ontwikkeld om een groep studenten te managen. Bij het geven van hybride onderwijs moet je daarbij ook nog een groep op afstand managen, en heb je te maken met de technische kant. Dat vraagt om nieuwe en andere vaardigheden.

Het is multitasken voor gevorderden

‘Het is een andere beleving van doceren’, zegt Elma. ‘Docenten voelen zich een soort pedaalpiloot, je kunt gauw het gevoel krijgen dat je beide groepen en de inhoud tekort doet. Zeker als je net begint, heb je vaak al je aandacht nodig om de inhoud onder de knie te krijgen en om deze inhoud te vertalen naar een onderwijsbijeenkomst met een groep studenten. Ook wordt er een beroep gedaan op je improvisatievermogen. Het is multitasken voor gevorderden.’

Ook Karin benadrukt dat het multitasken veel van docenten vraagt: ‘De meeste docenten kunnen inmiddels aardig uit de voeten met MS Teams en het werken met groepen in kanalen. Maar het blijft lastig om je aandacht te verdelen, om zicht te blijven houden op de verschillende groepen en om studenten actief te betrekken.’

Hoe maak je het werkbaar voor jezelf als docent?

Of je hybride onderwijs mag (of moet) geven, verschilt per faculteit en opleiding. Je kunt verschillende keuzes maken, die je helpen om je hybride les werkbaar te houden.

Keep it simple en wees transparant

‘Maak het jezelf niet te moeilijk, keep it simple’, noemt Karin als eerste tip. ‘Daarnaast is het heel belangrijk om transparant te zijn. Stel dat je in een trein zit die middenin een weiland stilstaat, en niemand vertelt je wat er aan de hand is. Dan word je gefrustreerd. Als dat gebeurt in je onderwijs, dan haken mensen af. Benoem het dus bijvoorbeeld wanneer je even aan de slag gaat met de mensen die online zijn, en geef de aanwezige studenten dan ook een taak. Als je op die manier transparant bent, kunnen mensen veel meer hebben. Zeg dus continu wat je doet.

Bereid je goed voor

Volgens Elma kom je al een heel eind met een strakke voorbereiding van je les. ‘Breek het programma op in blokjes. Start met een duidelijk instructiemoment en werk daarna in groepjes aan opdrachten. Houd het proces steeds goed in de gaten. Denk niet: ik ga gewoon een beetje over de inhoud kletsen en stel spontaan een vraag. Denk van tevoren ook goed na over de groepsindeling.’

Zorg voor ondersteuning 

Daarnaast geven Karin en Elma als belangrijke tip om ondersteuning te regelen op locatie, zoals een student-assistent die de chat in de gaten houdt. Bij sommige faculteiten van de UU zijn hier extra uren voor. Het kan ook helpen om feedback te vragen op het ontwerp van je les, bijvoorbeeld van collega’s of via een ontwerpgroep.

Leg de lat niet te hoog

Het kan helpen om te beseffen dat hybride onderwijs geen ideale onderwijsvorm is, en dat het logisch is als je het gevoel hebt dat je groepen tekort doet. Accepteer dit, en bespreek dit eventueel met collega’s. Leg de lat niet te hoog voor jezelf.

Wat levert het studenten op?

Het kan goed zijn om af en toe stil te staan bij wat jouw extra inspanningen studenten kan opleveren. Zo kunnen studenten gewoon onderwijs blijven volgen, ook als ze niet naar de campus kunnen komen. De studenten die wel op locatie zijn, profiteren van het informeel leren en de sociale en academische integratie.

Elma vult aan: ‘Wat ook een groot voordeel is, is het leren van elkaars studieaanpak. Dit zijn vaak kleine dingen zoals kijken hoe een ander aantekeningen maakt, laagdrempelig een vraag kunnen stellen en ervaringen uitwisselen. En het doet ook wat met studenten om fysiek naar de universiteit toe te kunnen gaan, dat ze ergens naartoe bewegen met het doel om daar te gaan studeren. Want thuis lopen inspanning en ontspanning toch voortdurend door elkaar heen.’

De tips op een rij

Ga je aan de slag met hybride onderwijs? Dan hieronder nog een keer de tips van Karin en Elma op een rij:

  • Houd het simpel;
  • Wees transparent (zeg continu wat je doet);
  • Zorg ervoor dat je ondersteuning op locatie hebt;
  • Bereid je goed voor: deel de les op in blokjes, denk na over je werkvormen en de groepsindeling;
  • En bovenal: accepteer dat het geen ideale situatie is, streef niet naar perfectie en accepteer dat je geen 100% controle hebt.

Behoefte aan advies?

Heb je een vraag over hybride of online onderwijs? Neem dan contact met ons op. 

Ontvang nieuwe tips per mail