Sociale Wetenschappen

De faculteit Sociale Wetenschappen van de Universiteit Utrecht staat voor toonaangevend onderwijs en onderzoek in de sociale en gedragswetenschappen. Wij zijn een faculteit die zich inzet voor de vorming van jong talent in een breed palet aan opleidingen, en die actuele vraagstukken op het gebied van gedrag en maatschappij wil helpen doorgronden. Een faculteit die midden in de samenleving staat en nauw samenwerkt met anderen.

Direct naar:

De grote maatschappelijke uitdagingen van deze tijd beslaan de volle breedte van ons werkveld en laten zien hoe essentieel de sociale en gedragswetenschappen zijn. Ze behelzen vraagstukken van het niveau van (individueel) gedrag tot grote sociale kwesties. Daarbij vraagt de actualiteit voortdurend om onderzoek en duiding. Denk aan de gevolgen die het coronavirus heeft voor ons als individuen en als samenleving: een ontwikkeling waarvan we vóór 2020 niet hadden kunnen vermoeden dat zij ons leven zo zou beheersen. Veel vragen waarop de sociale en gedragswetenschappen antwoorden zoeken, zijn vertaald in de Sustainable Development Goals (SDG’s) van de Verenigde Naties. SDG’s als Good Health and Wellbeing, Quality Education en Reduced Inequality staan centraal bij veel van ons onderwijs en onderzoek. Als faculteit willen we met ons onderwijs en onderzoek op deze maatschappelijke uitdagingen inspelen vanuit zowel een fundamentele als een meer toegepaste benadering. We maken onze maatschappelijke impact zichtbaar door onze kennis en inzichten te delen met de beroepspraktijk en in de media.

De grote maatschappelijke uitdagingen van deze tijd beslaan de volle breedte van ons werkveld en laten zien hoe essentieel de sociale en gedragswetenschappen zijn.

Tegelijkertijd zien we dat de maatschappij zich steeds meer ontwikkelt tot een technologiegestuurde samenleving waarin data, digitalisering en automatisering dominante elementen zijn. Deze technologische ontwikkelingen hebben allerlei gevolgen voor de mens en de maatschappij, en de sociale en gedragswetenschappen zijn nodig voor zowel het bestuderen als het duiden van deze gevolgen, en daarmee voor een duurzame integratie van technologie in onze maatschappij. Door de kracht van de technologische ontwikkelingen dreigen de gedragsmatige en maatschappelijke consequenties onder te sneeuwen, wat het cruciale belang onderstreept van de sociale en gedragswetenschappen om dat proces te begrijpen en, waar nodig, bij te sturen.

Wij sluiten ons aan bij de universitaire ambities in dit Strategisch Plan: studenten en medewerkers dragen bij aan een betere wereld en ervaren ruimte om zich te ontwikkelen. Onze missie is om met ons onderwijs en onderzoek bij te dragen aan een betere wereld, door de wetenschappelijke uitdagingen aan te gaan in die gebieden waar menselijk gedrag en maatschappelijke dynamiek een belangrijke rol spelen. De ontwikkelingen in die gebieden vragen ons om maatschappelijk relevant onderzoek te doen dat van hoge wetenschappelijke kwaliteit is. Ons onderwijs koppelen we aan dit onderzoek. Daarmee bereiden we nieuwe generaties voor op de rol die zij kunnen spelen om deze maatschappelijke vraagstukken aan te pakken.

Om de relevantie van ons onderwijs en onderzoek te verstevigen, sluiten we als faculteit aan bij de thematische, multidisciplinaire benadering van de Universiteit Utrecht. We maken daarbij gebruik van de ervaring die we in de faculteit al hebben met multidisciplinariteit. Deze benadering, met een centrale rol voor de strategische thema’s en focusgebieden, is volgens ons dé manier om complexe maatschappelijke vraagstukken te onderzoeken en de interactie met de samenleving te vergemakkelijken. Voor onze faculteit gaat het vooral om de strategische thema’s Dynamics of Youth en Institutions for Open Societies. Ook het onderwijs aan onze universiteit krijgt steeds meer een multidisciplinair karakter, waarbij sterk disciplinair onderwijs de basis blijft vormen.

Samen vormen we een solide en tegelijkertijd innovatieve organisatie.

We werken met elkaar samen op basis van gelijkheid, diversiteit, inclusie, openheid, toegankelijkheid en wederzijds respect, in onderwijs, onderzoek en ondersteuning. Samen vormen we een solide en tegelijkertijd innovatieve organisatie: als faculteit, binnen onze departementen en afdelingen, en in onze samenwerking met andere organisatieonderdelen van de universiteit.

Ons onderwijs en onderzoek heeft een internationale oriëntatie vanuit de overtuiging dat pluriformiteit bijdraagt aan de kwaliteit. Wij willen een faculteit zijn waar internationale studenten en medewerkers zich thuis voelen. Tegelijkertijd maken wij deel uit van een regionaal ecosysteem, en willen we onze oriëntatie op mondiale maatschappelijke vraagstukken ook laten doorwerken in impact dicht bij huis: we think globally but also act locally. In veel onderwijs- en onderzoeksprojecten werken we samen met partners in de stad en regio Utrecht, zoals in academische werkplaatsen, en binnen de Health Hub Utrecht.

Wij onderschrijven de principes van Open Science in ons onderwijs en onderzoek. Dit betekent dat wij in ons onderzoek uitgaan van integere wetenschapsbeoefening, waarbij alle output - zowel in termen van publicaties als van data en software - zoveel mogelijk vrij beschikbaar is. Het betekent ook dat we de maatschappelijke rol van de wetenschap onderschrijven, en dat wij onze onderzoekers op meerdere aspecten van hun taken erkennen en waarderen. De principes van Open Science laten wij ook in ons onderwijs terugkomen, doordat we studenten daarin onderwijzen, maar ook doordat we deze principes toepassen in bijvoorbeeld thesisonderzoeken.

Volgende stappen

Dit strategisch plan schetst de koers voor de komende jaren en is richtinggevend voor toekomstige beslissingen. Het plan bouwt voort op eerdere keuzes ten aanzien van de strategische thema’s, multidisciplinaire samenwerking en internationalisering. In aanvulling daarop gaan we de komende jaren sterker inzetten op diversiteit en inclusie, duurzaamheid, onderwijs voor professionals en (verlaging van) werkdruk. Bovendien willen we stappen zetten rond het thema Open Science, in het bijzonder op het gebied van nieuwe vormen van erkennen en waarderen.

Rolmodellen en hoogleraren John de Wit (FSW) en Nanna Verhoeff (GW) benadrukken dat zichtbaarheid van diversiteit belangrijk is.

Organisatie

De faculteit Sociale Wetenschappen streeft ernaar een meer diverse en inclusieve gemeenschap te worden. Niet alleen omdat wij meerwaarde zien in het benutten van verschillende perspectieven in onderwijs en onderzoek, maar ook omdat we gelijke kansen belangrijk vinden. Gelijke kansen in termen van bijvoorbeeld nationaliteit, etniciteit, gender, sociaaleconomische achtergrond en leeftijd. We gaan door met ons Diversiteit & Inclusie-programma. Onze aandacht voor gelijke kansen voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt heeft de afgelopen jaren geleid tot een groeiend aantal nieuwe collega’s, en daar blijven we ons voor inzetten. 

We willen een faculteit zijn waar iedereen met trots en plezier werkt.

Lagere werkdruk, meer erkenning en waardering

Wij willen een faculteit zijn waar mensen zich thuis voelen, zichzelf kunnen zijn en zich veilig en gerespecteerd voelen. Maar ook een faculteit waarin studenten en medewerkers het beste uit zichzelf kunnen halen en hun talenten maximaal kunnen blijven ontwikkelen. We willen een faculteit zijn waar iedereen met trots en plezier werkt. Daarom blijven we ons inzetten voor minder werkdruk en een hoger welbevinden van onze studenten en medewerkers. Erkenning en waardering van ieders talenten, kennis en expertise, is daarbij een voorwaarde.

Samenwerken in teams

Er komt in de wetenschap steeds meer oog voor het feit dat onderwijs, onderzoek en de ondersteuning daarvan in veel gevallen een teaminspanning is. Niet iedereen hoeft op alle terreinen uit te blinken, en niet iedereen binnen een team wordt op alle gebieden beoordeeld. Dat kan meer rust brengen in de teams. Alle bijdragen aan een teamprestatie zijn van belang, maar soms trekken bepaalde activiteiten en personen meer aandacht, terwijl andere ondergewaardeerd blijven. We willen daar meer aandacht aan besteden, ook door in onze gesprekken over waardering beter te kijken naar de omgeving waarin bepaalde prestaties zijn geleverd, en door in de beoordelings- en ontwikkelingsgesprekken (B&O) ook het functioneren in teamverband aan bod te laten komen.

Medezeggenschap

We blijven investeren in een open en constructieve samenwerking met de medezeggenschap. De medezeggenschap heeft een controlerende functie, maar haar grootste toegevoegde waarde ligt in het kritisch meedenken en het signaleren van belangrijke aandachtspunten, vanuit een goede voeling met haar achterban.

Duurzaamheid

We streven naar duurzaamheid in brede zin. We willen onze nadelige milieu-impact beperken waar dat kan. In aanvulling op het universitaire beleid zullen we medewerkers en studenten bijvoorbeeld in onze gebouwen met eigen signing op verschillende facetten van duurzaam gedrag wijzen. Onze expertise op het gebied van gedrag komt goed van pas bij het stimuleren van ecologisch verantwoord gedrag, duurzame inzetbaarheid in het werk en een gezonde levensstijl, en we consulteren regelmatig onze wetenschappers met kennis op dit gebied.

We streven naar duurzaamheid in brede zin.

Daarnaast streven we naar een duurzame financiële toekomst. Het financiële beleid blijft erop gericht ook op langere termijn een gezonde positie te behouden. De faculteit zal de komende jaren haar reserves volgens plan verder afbouwen.

Technologie benutten 

In de ondersteuning zien we dat technologie, automatisering en digitalisering vooral de meer routinematige werkzaamheden veranderen of zelfs vervangen. Om hierop te anticiperen startte de faculteit in 2019 met een programma Toekomstbestendige ondersteuning. Dit programma zal de komende jaren worden voortgezet. In de kern gaat het erom dat collega’s in het ondersteunend personeel (OBP) zich kunnen blijven ontwikkelen, dat we gebruikmaken van de kansen die de technologische ontwikkeling biedt en dat we ruimte creëren voor nieuwe taken en functies, met behoud van een gezonde balans in de verhouding tussen wetenschappelijk personeel (WP) en OBP. Tegelijkertijd zien we in de ondersteuning nieuwe functies ontstaan waarvoor een wetenschappelijke achtergrond nodig is. We zullen gaan experimenteren met de inrichting van dergelijke nieuwe functies.

Onderwijs

De faculteit biedt vanuit haar departementen Educatie & Pedagogiek, Maatschappijwetenschappen en Psychologie een groot aantal disciplinaire bachelors en masters aan, met daarnaast ook nu al enkele interdisciplinaire programma’s. We streven ernaar onze studenten uitdagend, activerend en persoonlijk onderwijs te bieden, waarbij we aansluiten bij maatschappelijk relevante vraagstukken. We koppelen ons onderwijs nadrukkelijk aan het onderzoek, inclusief mogelijkheden voor onze studenten om gedurende hun opleiding aan dit onderzoek mee te werken. We integreren Open Science in ons onderwijs om studenten te leren hoe ze integer wetenschap moeten bedrijven. Waar zinvol betrekken we professionals uit het werkveld in het onderwijs omdat we academici willen opleiden die als academic professional een brug kunnen slaan tussen wetenschap en praktijk. Ook in onze onderzoekersopleiding is Open Science een centraal thema.

We besteden veel aandacht aan de kwaliteit en ontwikkeling van ons docentenkorps om dit kwalitatief hoogwaardig onderwijs te kunnen verzorgen, uitgaande van de verwevenheid van onderwijs en onderzoek. Dit doen we bijvoorbeeld met leergangen die gekoppeld zijn aan (onderwijskundig) leiderschap, en door het blijvend waarderen van deze kwaliteiten in onze medewerkers. Onze afdeling Onderwijsadvies & Training speelt bij deze professionalisering een belangrijke rol. Voor onze klinische opleidingen zorgen we voor een sterke binding met de klinische praktijk, waarbij we ook de positie van klinische experts in ons onderwijs verder definiëren.

Multidisciplinair onderwijs rondom strategische thema’s

Naast de bestaande disciplinaire en interdisciplinaire opleidingen in de faculteit is er steeds meer plaats voor universiteitsbrede multidisciplinaire initiatieven in de vorm van minors en het keuzeaanbod in de masters. In lijn met de groeiende onderzoeksfocus op strategische thema’s, zullen wij ook onderwijs ontwikkelen dat gekoppeld is aan deze thema’s. Omdat de faculteit penvoerder is van Dynamics of Youth ligt het voor de hand dat wij vanuit dit thema initiatieven in deze richting entameren, waarbij we al vergevorderd zijn met plannen voor een multidisciplinaire master, en nadenken over soortgelijk onderwijs in de bachelor. De faculteit zal uiteraard ook sterk betrokken zijn bij initiatieven vanuit andere strategische thema’s en focusgebieden, zoals Institutions for Open Societies, Human-centered Artificial Intelligence en Applied Data Science.

Internationalisering

Wij blijven werken aan ons internationaliseringsprogramma. Conform de in 2015 ingezette koers hebben we meer onderwijs toegankelijk gemaakt voor niet-Nederlandssprekende studenten, met specifiek oog voor het creëren van international classrooms waarin diversiteit in oriëntatie op vraagstukken centraal staat. We hebben geïnvesteerd in het aantrekken van meer internationale collega’s en studenten, in een warm welkom en in hun integratie in de faculteit. Dit blijven we doen, en we verbinden daarbij het internationaliseringsprogramma aan het Diversiteit & Inclusie-programma.

We zullen moeten kijken of de COVID-19-pandemie heroriëntatie nodig maakt in de richting van internationalisering met minder mobiliteit. De coronacrisis biedt mogelijk ook nieuwe kansen: doordat (een deel van het) onderwijs op afstand te volgen is, kan een student in principe makkelijker onderwijs bij buitenlandse universiteiten volgen, en kunnen buitenlandse studenten makkelijker aan ons onderwijs deelnemen.

Van de in coronatijd opgedane ervaringen kunnen we leren.

Blended learning

De faculteit werkte de afgelopen periode al aan de ontwikkeling van meer blended onderwijsvormen, waarbij we vanwege onderwijskundige voordelen digitaal aangeboden onderwijsonderdelen combineren met onderwijs op locatie, waar ruimte is voor verdieping en interactie. Corona noopte ons ertoe deze ontwikkeling richting blended learning te versnellen. Van de in coronatijd opgedane ervaringen kunnen we leren. Daarnaast onderzoeken we welke nieuwe mogelijkheden onderwijs op afstand biedt. Te denken valt aan samenwerken met internationale studenten en meer flexibiliteit voor studenten en docenten.

Onderwijs voor professionals

Een relatief nieuw terrein voor onze faculteit betreft het onderwijs voor professionals (Life Long Learning). Op dit gebied willen we de komende jaren een flinke slag slaan. We gaan, nadrukkelijk samen met het werkveld, onderwijsaanbod ontwikkelen vanuit de gedachte van wederkerigheid: door professionals te voorzien van actuele wetenschappelijke inzichten vergroten we onze maatschappelijke impact, terwijl de input van professionals ons helpt om onderwijs te blijven toetsen aan de praktijk. We ontwikkelen modulair onderwijs omdat we met flexibel onderwijs professionals beter kunnen bedienen, en we verstevigen de contacten met onze alumni.

Onderzoek

De maatschappelijke uitdagingen die zich door het coronavirus hebben aangediend, laten eens te meer zien hoe cruciaal het sociaal en gedragswetenschappelijk onderzoek is. De eerdergenoemde SDG’s Good Health and Wellbeing, Quality Education en Reduced Inequality zijn door de coronacrisis onder druk komen te staan, zowel in ons eigen land als internationaal. Ons onderzoek levert zowel fundamentele als meer toegepaste bijdragen op deze gebieden. Voor beide geldt dat ze uitdrukkelijk de aanpak van maatschappelijke uitdagingen dienen. De komende periode blijven we werken aan het vergroten van onze expertise, aan het delen ervan met onze wetenschappelijke en maatschappelijke partners, en aan het zichtbaar en expliciet maken van de toegevoegde waarde van ons onderzoek.

Strategische thema’s

De faculteit onderschrijft het beleid van de Universiteit Utrecht om zich te profileren rond vier duidelijk herkenbare strategische onderzoeksthema’s. Er zijn uiteraard raakvlakken met alle vier de thema’s, maar Dynamics of Youth en Institutions for Open Societies zijn voor de faculteit de twee belangrijkste, met van oudsher al centrale bijdragen vanuit al onze afzonderlijke disciplines. Met dit thematische onderzoek zoeken we - vanuit een multidisciplinaire benadering en in samenwerking met maatschappelijke partners - antwoorden op mondiale vraagstukken.

We streven ernaar om onze onderzoeksinvesteringen zoveel mogelijk op de strategische thema’s aan te laten sluiten.

We streven ernaar om onze onderzoeksinvesteringen zoveel mogelijk op de strategische thema’s aan te laten sluiten. Bij de invulling van nieuwe vacatures, met name bij nieuwe hoogleraarposities, wordt een duidelijke inhoudelijke positie ten opzichte van de strategische thema’s aangegeven. Onderzoeksgroepen worden aangemoedigd nadrukkelijk in de thema’s te participeren en hun onderzoek in die richting vorm te geven. We gaan er overigens vanuit dat de strategische thema’s bij hun aanpak van de grote maatschappelijke uitdagingen ook onderling meer gaan samenwerken en uitwisselen, en zullen dat stimuleren. Zo kunnen onderzoekers uit de faculteit via hun bijdragen aan Dynamics of Youth en Institutions for Open Societies ook een rol spelen in de andere twee thema’s.

Robin de robot
Robin de Robot speelt een rol in een campagne om studenten en medewerkers te herinneren aan coronaregels en de anderhalve meter afstand. De robot werkte al eerder bij een ander project; toen hielp hij kinderen met hun taaloefeningen.

Focusgebieden

Naast de strategische thema’s heeft de Universiteit Utrecht elf focusgebieden gedefinieerd. Deze focusgebieden worden gezien als nieuwe initiatieven ‘van onderop’ om snel en goed te kunnen inspelen op relevante maatschappelijke en wetenschappelijke ontwikkelingen. Onze faculteit is actief in meerdere focusgebieden, waaronder Applied Data Science (ADS), Higher Education Research, Human-centered Artificial Intelligence en Migration & Societal Change. Deze focusgebieden kunnen eveneens een waardevolle bijdrage leveren aan de strategische thema’s - als aanvulling, uitbreiding, verbinding of accent. Zo wordt vanuit ADS aandacht besteed aan geavanceerd datamanagement van grote onderzoeksprojecten binnen Dynamics of Youth en Institutions for Open Societies.

Samenwerking met andere universiteiten

Vanuit een vergelijkbaar multidisciplinair perspectief, waarin expertises elkaar aanvullen, zien wij mooie kansen in de samenwerking met nationale en internationale partners. Zo biedt de alliantie van de Universiteit Utrecht met de Technische Universiteit Eindhoven, Wageningen University & Research en het UMC Utrecht ons kansen waarbij onze kennis op het gebied van gedrag en maatschappij onmisbaar is voor de andere samenwerkingspartners en hun kennis op het gebied van technologie, data en digitalisering. Op de snijvlakken van deze disciplines zullen we samen onderzoek doen. Tegelijkertijd zullen we de internationale samenwerking van onze onderzoekers, bijvoorbeeld met de University of Sydney en de Hebrew University of Jerusalem, verder uitbouwen langs de lijn van multidisciplinariteit.

Onze faculteit sluit aan bij de universitaire ambitie om voorop te lopen in Open Science.

Open Science

Onze faculteit sluit aan bij de universitaire ambitie om voorop te lopen in Open Science. Het universitaire programma richt zich vooral op het why en what, de faculteiten focussen op het how. Daarvoor stellen we een facultair Open Science Team in. De vier deelthema’s van Open Science, te weten Open Access, FAIR data en software, Public Engagement en Erkennen & Waarderen, krijgen ook binnen onze faculteit een centrale plaats. Op het gebied van Open Access stimuleren we het open publiceren en het toegankelijk maken van wetenschappelijke output. Op het terrein van FAIR data moedigen we het delen van data en studiematerialen aan, en leiden we onze medewerkers en studenten (inclusief promovendi) op om responsible science te bedrijven. Voor Public Engagement koppelen we onze onderzoeksinspanningen aan maatschappelijk relevante vragen. We zien een verband tussen nieuwe vormen van erkennen en waarderen, teamwork en het bestrijden van werkdruk. Ook daarin willen we de komende jaren samen progressie maken.

Strategisch plan 2025